Peza do mes

O primeiro tomo da obra Flora de Merino é unha das referencias fundamentais para o estudo da flora galega.

As manifestacións megalíticas e tumularias da Baixa Limia son ben coñecidas gracias ós traballos do autor da presente «peza do mes» do Museo Arqueolóxico Provincial de Ourense, quen ten dirixido escavacións e prospeccións no espazo do parque natural da Baixa Limia-Serra do Xures. Precisamente foi no transcurso dunha prospección arqueolóxica no que se ten producido o achado na superficie dun dos túmulos do Outeiro de Cavaladre (Muíños, Ourense) dunha aixola de seixo.

Preséntase unha lucerna procedente do campamento militar de Aquae Querquennae, no concello de Bande, onde tería residido durante un tempo a cohors III da legio VII Gemina, para atender a vía XVIII que unía Braga (Bracara Augusta) e Astorga (Asturica Augusta). O xacemento, descuberto no ano 1921 por Florentivo L. Cuevillas, acompañado de Ramón Otero Pedrayo, Vicente Risco e Farruco Pena, ven sendo escavado dende 1975 por Antonio Rodríguez Colmenero, Francisco Hervés Raigoso e Santiago Ferrer Sierra.

A peza que hoxe presentamos goza de gran singularidade, pois a súa presenza en Galicia só se documenta na actual provincia de Ourense. Coñécese co nome de cerámica de Alpiarça debido á similitude desta con cerámicas atopadas en estacións arqueolóxicas do centro e sur de Portugal. Este tipo de recipientes caracterízase polas formas carenadas, predominantemente abertas, e un coidado brunido das súas superficies, así como a ausencia de decoración, tendo un período de vixencia definido entre o Bronce Final e a Primeira Idade de Ferro.

Para esta peza do mes seleccionamos un pequeno conxunto de instrumentos de medición. En primeiro lugar, e, pola súa singularidade, damos a coñecer unha caixa de latón, rectangular, cos extremos curtos redondeados. A tapa únese mediante bisagras e, o mesmo cá base, leva un bordo de cana. Correspóndese cunha caixa para gardar tabaco, de orixe flamenga, empregada polos mariñeiros. O seu tamaño, uns 16 cm, permitíalles levala consigo no peto.

A Biblioteca do Museo Arqueolóxico Provincial de Ourense está integrada na Rede de Bibliotecas Públicas de Galicia e contén unhas 20.000 monografías e 1.200 revistas, das que 233 son vivas.

De acordo coa gran relación mantida entre Galicia e América, consérvanse numerosas revistas desta procedencia tanto propias da colectividade galega –tal que Céltiga– como publicacións científicas ligadas aos institutos, academias ou universidades.

A peza deste mes Proxecto museográfico. O edificio, e as dúas anteriores que lle precederon, inscríbense no desenvolvemento do Plan museolóxico do Museo Arqueolóxico Provincial de Ourense, ferramenta de planificación e programación museística, imprescindible para acometer as necesarias obras de remodelación e ampliación do edificio, e adaptación da exposición permanente ás novas correntes museolóxicas.

Na nova exposición permanente do Museo Arqueolóxico Provincial de Ourense os restos arqueolóxicos, conxuntamente coa historia do edificio do Pazo episcopal, explícanse por medio de paneis individualizados formal e graficamente. Paralelamente e en diálogo, na primeira planta do edificio desenvolverase a área temática dedicada á cidade de Ourense, desde as súas orixes ata finais da Idade Media, cos seguintes módulos expositivos: Ourense romano, As termas e As Burgas como centro terapéutico-relixioso e hixiénico, A antigüidade tardía e o cristianismo e, finalmente, A cidade medieval.

O Museo Arqueolóxico Provincial de Ourense, na súa sede histórica na Praza Maior, pecha ao público
en 2002, para acometer obras de remodelación integral e adaptalo a unha museoloxía acorde ás demandas da sociedade do novo século. Os servizos do museo trasládanse ao edificio de Santa María de Europa, onde se almacenan as coleccións, agás unha serie de pezas que, baixo o título «Escolma de Escultura» se exhiben na sala San Francisco, que tamén serve de base para outras actividades puntais.

A peza que presentamos corresponde a un fragmento irregular de barro cocido, tendente a unha forma plano-convexa, de cor máis escura na parte superior, por efecto do lume, que na inferior. Procede das escavacións realizadas por Luis Francisco López González e Yolanda Álvarez González, nos anos 1996 e 97, no Castro do Castelo de Laias, con motivo das obras realizadas para a construción da autoestrada das Rías Baixas.

Presenta a peculiaridade de amosar as marcas en profundidade de tres dedos, ademais de gran cantidade de pegadas dactilares en toda a súa superficie.

A fotografía, tomada ao redor de 1914, por García del Villar, retrata un grupo de once exploradores, sobre unha ponte de fortuna, tendida sobre un río que atravesa un bosque de carballos e amieiros. O río parece ser o Loña, un dos lugares preferidos para realizar as excursións da Asociación.

O obxecto do noso estudo é un fragmento de molde monovalvo para fundir barras, pranchas e tortas de diferentes tamaños. A peza evidencia unha grande economía de medios, preciso dominio das técnicas da metalurxia e unha importante rede de intercambios a media distancia.